عزت ‌الله انتظامی زاده ۳۱ خرداد ماه سال ۱۳۰۳ در سنگلج تهران، بازیگر پر سابقهٔ تئاتر و سینما، مشهور به «آقای بازیگر» سینمای ایران است.

وی پس از گذراندن دوره تحصیلات مقدماتی، وارد هنرستان صنعتی تهران شد و در رشته برق به تحصیل پرداخت. در سال ۱۳۲۶ وارد عرصه هنر گردید و با اندک دست مایه‌های هنر نمایش و تئاتر به آلمان سفر کرد و در شهر هانوفر وارد یک مدرسه شبانه آموزش سینما و تئاتر گردید. وی پدر مجید انتظامی آهنگ‌ساز و نوازنده است. عزت‌الله انتظامی فعالیت هنری خود را با پیش پرده خوانی در تماشاخانه‌های لاله زار شروع کرد؛ او پس از یک سال به تماشاخانه‌های هنر و فرهنگ تهران رفت؛ در سال ۱۳۲۰ نخستین نمایش حرفه‌ای خود را با عنوان اولتیماتوم نوشته پرویز خطیبی به کارگردانی اصغر تفکری در تئاتر پاریس خیابان لاله‌زار اجرا کرد و تا سال ۱۳۲۶ توانست در بیش از ده نمایش نقش پردازی کند. بازی در فیلم واریته بهاری به کارگردانی پرویز خطیبی نخستین تجربه سینمایی اوست.

او در سال ۱۳۴۸ با گاو ساخته داریوش مهرجویی وارد عرصه حرفه‌ای سینما شد. انتظامی در نقش مش حسن که در فراق گاو خود می‌نالد با او همزات‌پنداری می‌کند و شرایطی را به وجود می‌آورد که بازی او در فیلم گاو نقطه عطف و تحولی شگرف در تاریخ بازیگری سینمای ایران می‌شود. بازی‌های او در دیگر آثار مهرجویی همچون آقای هالو، دایره مینا، پستچی، اجاره‌نشین‌ها، هامون و بانو از آثارهای ماندگار هردو شخص است. انتظامی علاوه بر نقش‌آفرینی در آثار داریوش مهرجویی، در فیلم‌های کارگردانان مطرح دیگری چون علی حاتمی، مسعود کیمیایی، رخشان بنی‌اعتماد، ناصر تقوایی و محسن مخملباف نیز بازی کرده‌است. او در فیلم مستند عشق‌پرداز به کارگردانی محمدهادی کاویانی در کنار محمود فرشچیان حضور داشته‌است. انتظامی پس از انقلاب و به خصوص در دهه شصت در انواع و اقسام نقش‌ها به بهترین نحو ممکن ظاهر شد. بازی او در فیلم‌های حاجی واشینگتن، اجاره نشین‌ها، گراند سینما، هامون، بانو، گاو، ستارخان، صادق کرده، خانه خلوت، ناصرالدین شاه اکتور سینما، روز فرشته، روسری آبی، مینای شهر خاموش، ستاره‌ها ۱: ستاره می‌شود، دیوانه از قفس پرید، خانه‌ای روی آب و راه آبی ابریشم اوج هنرنمائی او و فیلم‌های ماندگار او در کارنامه سینمائی اش است. او در گاوخونی دومین همکاری اش با بهروز افخمی را تجربه کرد و جائی برای زندگی چهارمین تجربه‌اش با محمد بزرگ‌نیا بود. او برای اولین بار با مسعود کیمیایی یکی از کارگردانان صاحب سبک سینمای ایران و در سن ۷۹ سالگی در فیلم حکم همکاری کرد. نقش رضا در فیلم حکم شبیه یک دن کورلئونه است. عزت‌الله انتظامی اولین بازیگر ایرانی بود که موفق به دریافت جایزه از فستیوال بین‌المللی شد. وی برای بازی در فیلم گاو جایزه هوگو نقره‌ای بهترین بازیگر نقش اول مرد را از جشنواره بین‌المللی فیلم شیکاگو دریافت کرد.

کتاب شناخت نامهٔ عزت‌الله انتظامی زیر عنوان «من عزتم، بچه سنگلج» توسط نشر سخن در سال ۱۳۹۲ منتشر شد. در مقدمه این کتاب یادداشتی از ژان-کلود کریر، فیلم‌نامه‌نویس و بازیگر فرانسوی، با عنوان «عزت انتظامی: یک شمایل» به چشم می‌خورد که آورده‌است: «هیچ دستوری برای ستاره شدن و ستاره ماندن وجود ندارد. باید دارای یک نگاه، یک حضور، جذابیتی آنی و چهره‌ای آشنا، حتی پیش از نخستین دیدار، بود. باید دارای یک دم، یک حس و تمام ویژگی‌هایی که لغت روح را معنی می‌کند، بود.»

آیین بزرگداشت و تجلیل از عزت‌الله انتظامی بازیگر سینمای ایران در سال ۲۰۰۷ مصادف با مهر ماه ۱۳۸۵ در مقر سازمان علمی، فرهنگی و تربیتی ملل متحد یونسکو در پاریس برگزار شد. در این نمایشگاه پوستر فیلم‌هایی که انتظامی در آن‌ها نقش‌آفرینی کرده‌است به همراه آرشیو عکسهای شخصی وی و لوح تقدیر فیلم گاو به نمایش درآمد. در این مراسم که با همکاری رئیس موزه سینما، سفارت فرانسه در تهران، نماینده ایران در یونسکو و بنیاد سینمایی فارابی و رایزن فرهنگی ایران در فرانسه برگزار شد، نویسندگان و سینماگران فرانسوی و ایرانیان مقیم فرانسه حضور یافتند.
وی در ۲۶ مردادماه ۱۳۹۷ در بیمارستان باهنر تهران و در سن ۹۴ سالگی درگذشت.

فیلم شناسی عزت الله انتظامی

سینما

۱۳۲۷ طوفان
۱۳۲۸ واریته بهاری
۱۳۴۸ گاو
۱۳۴۹ آقای هالو
۱۳۵۱ بی تا
۱۳۵۱ پستچی
۱۳۵۱ صادق کرده
۱۳۵۲ ستارخان
۱۳۵۲ قیامت عشق
۱۳۵۳ بنگاه تئاترال (ناتمام)
۱۳۵۵ شیر خفته
۱۳۵۵ ملکوت
۱۳۵۷ این گروه محکومین
۱۳۵۷ دایرهٔ مینا
۱۳۵۷ غبارنشین‌ها
۱۳۶۰ مدرسه‌ای که می‌رفتیم
۱۳۶۱ حاجی واشینگتن
۱۳۶۲ خانهٔ عنکبوت
۱۳۶۳ کمال الملک
۱۳۶۴ چمدان
۱۳۶۵ اجاره‌نشین‌ها
۱۳۶۵ شیر سنگی
۱۳۶۶ شیرک
۱۳۶۷ جعفرخان از فرنگ برگشته
۱۳۶۷ در مسیر تندباد
۱۳۶۷ کشتی آنجلیکا
۱۳۶۷ گراند سینما
۱۳۶۸ هامون
۱۳۶۹ سایه خیال
۱۳۷۰ بانو
۱۳۷۰ خانه خلوت
۱۳۷۰ ناصرالدین شاه آکتور سینما
۱۳۷۲ بازیچه
۱۳۷۲ روز فرشته
۱۳۷۲ جنگ نفتکش‌ها
۱۳۷۳ روز واقعه
۱۳۷۳ روسری آبی
۱۳۷۵ طوفان
۱۳۷۵ جهان پهلوان تختی (نسخهٔ اول - ناتمام)
۱۳۷۷ باد و شقایق
۱۳۷۷ کمیتهٔ مجازات
۱۳۷۸ طهران روزگار نو
۱۳۷۸ میکس
۱۳۸۰ سایه‌روشن
۱۳۸۰ خانه‌ای روی آب
۱۳۸۱ گاوخونی
۱۳۸۱ دیوانه‌ای از قفس پرید
۱۳۸۳ جایی برای زندگی
۱۳۸۴ حکم
۱۳۸۴ ستاره‌ها ۱: ستاره می‌شود
۱۳۸۵ مینای شهر خاموش
۱۳۸۶ شب
۱۳۸۶ آتش سبز
۱۳۸۷ زادبوم
۱۳۸۷ چهل سالگی
۱۳۸۹ راه آبی ابریشم

تلویزیون و تئاتر

عزت‌الله انتظامی در مصاحبه‌ای با ماهنامه فیلم در شهریور ۱۳۶۷، اظهار داشت که در چهارصد نمایش تلویزیونی به عنوان بازیگر و کارگردان حضور داشته‌است.
بخشی از این سریال‌ها و نمایش‌های تلویزیونی (تله‌تئاترها) به شرح زیر است:

1377–1378محاکمه

1374زندگی

1358–1366هزاردستان

1357تله فیلم «مسافرت»

1346تله تئاتر «از خود گریخته»

1346تله تئاتر «تولد»

1346تله تئاتر «راشل»

1345تله تئاتر «پیک نیک»

1345تله تئاتر «مجسمه جاندار»

1345تله تئاتر «مرد کوته فکر»

1345تله تئاتر «انفجار»

1344تله تئاتر «کبوتر جَلد و معاملات»

1344تله تئاتر «جعفرخان از فرنگ برگشته»

1344تله تئاتر «دلیجان»

1344تله تئاتر «آرامگاه ماهان»

1344تله تئاتر «ترازوی پایه بلند»

1344تله تئاتر «غرور دزد گاوصندوق»

1344تله تئاتر «آدمهای شب»

1344تله تئاتر «گاو»

1343تله تئاتر «روشنایی های خانه ما»

1343تله تئاتر «دیدار»

1343تله تئاتر «عروس»

1343تله تئاتر «گوهر شب چراغ»

1343تله تئاتر «یک کلاغ، چهل کلاغ»

1343تله تئاتر «آدمهای شب»

1343تله تئاتر «تنهایی»

1343تله تئاتر «شنل»

1342تله تئاتر «عروسک های گوشتی»

1342تله تئاتر «ابرام آقا»

1342تله تئاتر «کنار جاده»

1342تله تئاتر «تا نیمه شب»

1342تله تئاتر «شادروان مادر خانم»

1342تله تئاتر «ازدواج با مکاتبه»

1342تله تئاتر «داستان یک شب»

1342تله تئاتر «حماسه بازگشت و انتظار»

1342تله تئاتر «غریبه»

1342تله تئاتر «دست بزن»

1341تله تئاتر «آتشکده»

1341تله تئاتر «تنهایی»

1341تله تئاتر «دو خجول»

1341تله تئاتر «شوم»

1341تله تئاتر «خشت اول»

1341تله تئاتر «آگهی ازدواج»

1341تله تئاتر «چشمهای قشنگ خانم والری»

1341تله تئاتر «عشق شوم»

1341تله تئاتر «گردنبند مروارید»

1341تله تئاتر «کلبه»

1341تله تئاتر «بازگشتی نیست»

1340تله تئاتر «بعد از همه آن سالها»

1340تله تئاتر «مکتب بیوه ها»

1340تله تئاتر «بیم و امید»

1340تله تئاتر «نرس از جریمه»

1340تله تئاتر «شیدوش و ناهید»

1340تله تئاتر «رستاخیز»

جوایز و افتخارات

کاندید تندیس زرین بهترین بازیگر نقش اول مرد جشن خانه سینما ۱۳۸۷ برای فیلم ستاره‌ها ۱: ستاره می‌شود
برنده تندیس بهترین بازیگر نقش مکمل مرد جشنواره بین‌المللی فیلم بیروت ۲۰۰۸ برای فیلم شب
کاندید تندیس زرین بهترین بازیگر نقش اول مرد جشن خانه سینما ۱۳۸۶ برای فیلم مینای شهر خاموش
نامزد سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد جشنواره فیلم فجر ۱۳۸۴ برای فیلم ستاره‌ها ۱: ستاره می‌شود
نامزد سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد جشنواره فیلم فجر ۱۳۸۳ برای فیلم جایی برای زندگی
برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد بخش بین‌الملل جشنواره فیلم فجر ۱۳۸۲ برای فیلم گاوخونی
برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد جشنواره فیلم فجر ۱۳۸۰ برای فیلم خانه‌ای روی آب
کاندید تندیس زرین بهترین بازیگر نقش اول مرد جشن خانه سینما ۱۳۷۷ برای فیلم حاجی واشینگتن
برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد جشنواره فیلم فجر ۱۳۷۲ برای فیلم روز فرشته
لوح تقدیر بهترین بازیگر نقش اول مرد جشنواره فیلم فجر ۱۳۷۰ برای فیلم خانه خلوت و ناصرالدین شاه آکتور سینما
جایزه ویژه هیئت داوران بهترین بازیگر نقش اول مرد جشنواره سه قاره ۱۹۹۱ برای فیلم گاو
نامزد سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد جشنواره فیلم فجر ۱۳۶۸ برای فیلم هامون
برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد جشنواره فیلم فجر ۱۳۶۷ برای فیلم گراند سینما
نامزد سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد جشنواره فیلم فجر ۱۳۶۵ برای فیلم اجاره‌نشین‌ها
برنده هوگو نقره‌ای بهترین بازیگر نقش اول مرد جشنواره بین‌المللی فیلم شیکاگو ۱۹۷۱ برای فیلم گاو
برنده مجسمه بهترین بازیگر نقش مکمل مرد جشنواره سینمایی سپاس ۱۳۴۹ برای فیلم آقای هالو